Wat is slaapverlamming?

Als je de eerste keer met slaapverlamming wordt geconfronteerd, kan dit behoorlijk beangstigend zijn. Je opent de ogen, ervaart een drukkend gevoel op de borst, ziet een duister figuur in de hoek van de kamer en wil wel in beweging komen of iets zeggen, maar dat lukt niet. Je bent volledig verlamt en dan als een schok binnen komen. Slaapverlamming kan enkele minuten aanhouden en dat is héél lang als je in paniek bent.

Slaapverlamming is een slaap-waakstoornis. Een vaste cyclus bestaat uit het inslapen, je diepe slaap en je rem-slaap. Deze cyclus doorga je als het goed is een paar keer per nacht. Je hersenen zitten hier in de controlekamer en regelen dit proces. Bij slaapverlamming ontstaat er een kortsluiting bij het omschakelen van wakker zijn naar in slaap vallen of omgekeerd. Bij die omschakeling gebeuren heel veel dingen tegelijkertijd. Je bewustzijn wordt uitgezet, je spieren verslappen, … beschouw het gerust als een pakketje dat wordt geactiveerd of gedeactiveerd. Bij slaapverlamming komt er hier echter een kink in de kabel en wordt dit pakketje uit verband gerukt. De spierverslapping komt los te slaan van de rem-slaap, waardoor je dus bij bewustzijn verlamd in bed kunt liggen.

Welke oorzaken zijn er? 

Er zijn meerdere oorzaken mogelijk. Vaak wordt slaapverlamming in verband gebracht met narcolepsie, waarbij je ongewild overdag in slaap valt. Een kwart van de mensen blijkt uit onderzoek trouwens een keer slaapverlamming mee te maken. Dat hoeft geen drama te zijn. Je hersenen moeten een hoop regelen, er kan dus al eens wat misgaan.

Geïsoleerde slaapverlamming is ietwat ernstiger. Er zijn geen andere stoornissen, al zijn er in de familie vaak psychiatrische klachten zoals een depressie. Hoe vaker je ‘s nachts wakker wordt en weer inslaapt, hoe groter de kans op slaapverlamming.

Meer dan enkel niet kunnen bewegen

Het drukkend gevoel op de borst is een typisch kenmerk van slaapverlamming. Omdat bepaalde spieren niet werken, kun je een beklemmend gevoel op de borst ervaren. Waarom je het duister figuur ziet valt niet te verklaren. De hallucinaties die optreden tijdens je slaapverlamming, zijn droombelevingen die je normaal alleen tijdens je rem-slaap ervaart.

Wat doe je eraan? 

De remedie hangt af van de oorzaak. Sukkel je met een depressie, dan moet je eerst daar vanaf. Ook slaaptherapie kan een oplossing vormen. Hoe beter je slaapt, hoe kleiner de kans op slaapverlamming.

Weet, hoewel het een beangstigende ervaring kan zijn, slaapverlamming kan geen kwaad.